Sổ đỏ hộ gia đình là loại sổ mà chúng ta cũng hay bắt gặp trong thực tiễn. Đặc biệt là đối với các thửa đất từ ngày xưa. Vậy Sổ đỏ hộ gia đình còn được cấp kể từ ngày 07/08/2024 nữa hay không? Có trường hợp nào vẫn được cấp loại sổ này không? Với hộ gia đình đã được cấp Sổ hộ trước đó sẽ xử lý như thế nào? Bài viết dưới đây của Luật Trung Tín giải đáp rõ các vướng mắc liên quan đến Sổ cấp cho hộ gia đình.
Cơ sở pháp lý
- Luật Đất đai 2024
- Luật Đất đai 2013
- Các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan khác.
Quy định về hộ gia đình sử dụng đất theo Luật mới
Khái niệm hộ gia đình sử dụng đất
Quy định cấp Sổ đỏ cho hộ gia đình tại khoản 25 Điều 3 Luật Đất đai 2024 như sau: “Hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành.”.
Quy định về hộ gia đình sử dụng đất theo Luật mới
Như vậy, Sổ đỏ hộ gia đình sử dụng đất được cấp khi:
- Có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng
- Đang sống chung
- Có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê, công nhận quyền sử dụng đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất
- Trước ngày Luật Đất đai 2024 có hiệu lực (tức 01/08/2024).
Không còn cấp Sổ đỏ hộ gia đình từ 01/08/2024?
Mặt khác, căn cứ theo Điều 4 Luật Đất đai 2024 thì người sử dụng không bao gồm “Hộ gia đình sử dụng đất” nữa. Vì vậy, cơ quan có thẩm quyền cũng sẽ không cấp Sổ đỏ cho hộ gia đình.
Đây là điểm mới nổi bật trong Luật Đất đai 2024. Bởi vì theo Luật Đất đai 2013 thì hộ gia đình vẫn thuộc đối tượng là người sử dụng đất.
Tại sao không cấp Sổ đỏ cho hộ gia đình từ 01/08/2024?
Không cấp Sổ đỏ cho hộ gia đình theo Luật Đất đai 2024 là cần thiết và phù hợp. Điều này góp phần vào việc khắc phục những vấn đề khó khăn, bất cập đã gặp phải trong thực tiễn áp dụng.
Thực tế, việc định quyền sử dụng đất của hộ gia đình thuộc hình thức sở hữu chung theo phần. Việc xác định phần giá trị sử dụng của từng thành viên đối với đất chung sẽ dựa theo nguồn gốc tài sản, công sức đóng góp, tạo lập tài sản của mỗi thành viên trong hộ gia đình đó.
Tại sao không cấp Sổ đỏ cho hộ gia đình?
Nhưng thực tế, việc xác định công sức đóng góp của các thành viên trong hộ gia đình là rất khó khăn, phức tạp. Trước đây, do đặc điểm và hoàn cảnh lịch sử nên trong một số thời điểm nhất định, Nhà nước đã quy định giao đất cho hộ gia đình để lao động, sản xuất và sinh sống.
Ngoài ra, có giai đoạn ở nước ta, một số địa phương có chính sách giãn dân nên các địa phương cũng giao đất ở cho hộ gia đình theo nhân khẩu. Tuy nhiên, hiện nay, những chính sách này đã hết hiệu lực và hộ gia đình cũng không còn là chủ thể sử dụng đất phổ biến được Nhà nước giao đất, cho thuê đất như trước đây.
Vì vậy, việc quy định hộ gia đình không thuộc đối tượng sử dụng đất như hiện nay là hợp lý.
Trường hợp nào duy nhất được cấp Sổ đỏ cho hộ gia đình từ 01/08/2024?
Quy định về cấp Sổ đỏ cho hộ gia đình theo Luật mới là không cấp. Nhưng vẫn có duy nhất 01 trường hợp được cấp cho hộ gia đình. Đó là đất thuộc quyền sử dụng được xác định trước ngày 01/08/2024. Điều 259 Luật Đất đai 2024 quy định như sau:
- Hộ gia đình sử dụng đất được xác định theo quy định của pháp luật về đất đai trước ngày 01/8/2024 thì được tham gia quan hệ pháp luật về đất đai với tư cách nhóm người sử dụng đất mà có chung quyền sử dụng đất quy định tại khoản 2 Điều 27 Luật Đất đai 2024.
- Hộ gia đình sử dụng đất đã được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển quyền sử dụng đất trước ngày 01/8/2024 thì có quyền và nghĩa vụ như quyền và nghĩa vụ của cá nhân sử dụng đất.
- Khi cơ quan nhà nước có thẩm quyền thực hiện giao đất, cho thuê đất cho hộ gia đình để thực hiện phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được phê duyệt thì phải ghi cụ thể các cá nhân là thành viên hộ gia đình có quyền sử dụng đất vào quyết định giao đất, cho thuê đất.
- Hộ gia đình được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất, giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất trước ngày 01/8/2024 thì được tiếp tục sử dụng đất trong thời hạn sử dụng đất còn lại. Khi hết thời hạn sử dụng đất thì được gia hạn sử dụng đất theo hình thức giao đất, cho thuê đất cho các cá nhân là thành viên hộ gia đình đó theo quy định.
Xử lý thế nào với những trường hợp Sổ đỏ đã cấp cho Hộ gia đình?
Cấp Sổ đỏ cho hộ gia đình duy nhất đối với quyền sử dụng đất được xác lập trước 01/08/2024. Còn Sổ đỏ cấp cho hộ gia đình trước đó thì xử lý như thế nào?
Vấn đề này được quy định khoản 4 Điều 256 Luật Đất đai 2024 như sau:
“Trường hợp Giấy chứng nhận …….. đã cấp cho đại diện hộ gia đình trước ngày Luật này có hiệu lực thi hành, nếu các thành viên có chung quyền sử dụng đất của hộ gia đình có nhu cầu thì được cấp đổi sang Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất và ghi đầy đủ tên các thành viên có chung quyền sử dụng đất.
Việc xác định các thành viên có chung quyền sử dụng đất của hộ gia đình để ghi tên trên Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất do các thành viên này tự thỏa thuận và chịu trách nhiệm trước pháp luật.
Như vậy, nếu Sổ đã cấp cho hộ gia đình trước đó thì các thành viên có thể yêu cầu cấp đổi Sổ. Lúc này Sổ sẽ có ghi tên các thành viên có chung quyền sử dụng. Chứ không phải ghi là cấp cho Hộ ông/bà….như trước.
Còn việc xác định thành viên có chung quyền này do các thành viên tự thoả thuận với nhau. Đồng thời tự chịu trách nhiệm về việc xác định thành viên đó.
Quyền và nghĩa vụ của nhóm người có chung quyền sử dụng đất được xác định như thế nào?
Nhóm người sử dụng đất mà có chung quyền sử dụng đất có các quyền và nghĩa vụ sau:
- Nhóm người sử dụng đất bao gồm thành viên hộ gia đình, cá nhân: có quyền và nghĩa vụ như quyền và nghĩa vụ của cá nhân.
- Trường hợp trong nhóm người sử dụng đất có thành viên là tổ chức kinh tế thì có quyền và nghĩa vụ như quyền và nghĩa vụ của tổ chức kinh tế;
- Trường hợp nhóm người sử dụng đất mà quyền sử dụng đất phân chia được theo phần cho từng thành viên trong nhóm. Nếu từng thành viên của nhóm muốn thực hiện quyền đối với phần quyền sử dụng đất của mình thì phải thực hiện đăng ký biến động. Hoặc tách thửa theo quy định, làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận và được thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất theo quy định.
- Trường hợp quyền sử dụng đất của nhóm người sử dụng đất không phân chia được theo phần thì các thành viên cùng nhau thực hiện. Hoặc ủy quyền cho người đại diện để thực hiện quyền và nghĩa vụ của nhóm người sử dụng đất.
Trên đây là toàn bộ tư vấn của chúng tôi về vấn đề cấp Sổ đỏ hộ gia đình từ 01/08/2024 để bạn đọc tham khảo. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào hãy liên hệ ngay với Trung Tín theo hotline: 0989 232 568 hoặc email: luattrungtin@gmail.com hoặc truy cập ngay website: https://luattrungtin.com/ để được hỗ trợ nhanh nhất.
