Có thể bạn quan tâm: Cấp lại giấy chứng nhận bản quyền tác giả do bị sáp nhập
Việc xác định quyền sở hữu đối với loại tài sản này bởi cơ quan có thẩm quyền sẽ giúp mọi tiến trình giải quyết xung đột nhanh hơn. Một số lĩnh vực quan trọng nên đăng ký ngay khi có cơ hội, bao gồm:
Bảo hộ sở hữu trí tuệ phần mềm máy tính
- Phần mềm của máy tính là đối tượng của quyền tác giả mà hầu hết pháp luật của các nước trên thế giới quy định bảo hộ. Tương tự như vậy, quan điểm pháp luật của nhiều quốc gia trước đây coi phần mềm máy tính không phải là đối tượng được cấp bằng sáng chế.
- Hơn nữa, quan điểm của một số quốc gia còn coi phần mềm máy tính nên được bảo hộ theo cơ chế nhãn hiệu hàng hóa. Theo họ, khi một người sao chụp một đĩa CD thì người đó đồng thời cũng sao chụp nhãn hiệu hàng hóa của bản chính gắn trên đĩa, do vậy khi chủ sở hữu của đĩa CD phát hiện việc sao chụp lậu để có cơ sở khởi kiện.
- Do nhu cầu của chuyển giao công nghệ và nhằm bảo vệ chủ sở hữu các sản phẩm trí tuệ, Hoa Kỳ, Nhật Bản và một số nước châu Âu đang có chiều hướng coi phần mềm máy tính như một sáng chế.
Bảo hộ sở hữu trí tuệ – địa chỉ trên mạng Internet
- Một lĩnh vực rất đặc biệt là tên địa chỉ trên mạng Internet do phần Đô-mên-nen có vai trò đặc định hóa một máy tính do không thể có hai địa chỉ trùng lặp với nhau trên mạng Internet. Đặc biệt khi một hãng, một công ty ghi tên nhãn hiệu hàng hóa của mình trên mạng Internet thì không thể có công ty thứ hai ghi cùng tên hàng hóa đó trên mạng này.
- Vì nhãn hiệu hàng hóa có có yếu tố xuất xứ hàng hóa, chỉ dẫn địa lý của nhà sản xuất thuộc quốc gia xác định được. Hiện nay các thành viên của Tổ chức WIPO đang bàn về tên chỉ dẫn trên Internet với nhãn hiệu hàng hóa của một công ty, một quốc gia cần phải kết hợp như thế nào để tìm cơ chế bảo hộ cho phù hợp.
Bảo hộ sở hữu trí tuệ về công nghệ sinh học
- Một công nghệ sinh học có nên bảo hộ như một sáng chế không? Quan điểm pháp luật của nhiều quốc gia cũng rất khác nhau. Theo Hiệp định TRIPS của Tổ chức WIPO thì các quyền đối với các giống thực vật mới còn có nhiều quan điểm khác nhau giữa các quốc gia.
- Sáng chế công nghệ sinh học do thực tế kỹ thuật về gen ngày càng trở nên quan trọng đối với nông nghiệp và điều trị bệnh tật. Về mặt lịch sử thì khả năng bảo hộ các vật thể sống theo một khía cạnh pháp lý riêng liên quan đến khả năng bảo hộ các giống thực vật.
- Mới đầu, vấn đề sinh học được xem như những phát hiện chỉ liên quan đến cơ thể và vật thể sống mà không phải là sự sáng tạo nào (trừ trường hợp các loại vi sinh được sử dụng trong quá trình lên men và kháng sinh).
- Nhưng vào năm 1969, Tòa án tối cao của Cộng hòa Liên bang Đức đã ra quyết định rằng kỹ thuật gây giống động vật có khả năng được bảo hộ, với điều kiện kỹ thuật đó có khả năng lặp đi lặp lại ổn định.
- Ngược lại, tại Hoa Kỳ các tòa án đã cương quyết bác bỏ những yêu cầu bảo hộ giống động vật mà chỉ công nhận các vi khuẩn được tạo ra bằng phương pháp kỹ thuật gen có khả năng phá vỡ các thành phần của dầu thô thì có thể được bảo hộ.
- Như vậy, tiêu chuẩn được bảo hộ không phải là sáng chế liên quan đến sinh vật hoặc không sinh vật mà là các giải pháp có tính mới, tính sáng tạo phải do con người tạo ra.
Bảo hộ giống cây trồng mới
4.1 Bảo hộ giống cây trồng theo Hiệp định quốc tế bảo vệ giống cây trồng mới ( UPOV)
Việc bảo hộ giống cây trồng mới trên thế giới không phải là vấn đề mới mẻ mà đã được nhiều quốc gia quan tâm từ những năm 70 của thế kỷ XX. Việc bảo hộ giống cây trồng đã được Hiệp hội quốc tế bảo vệ giống cây trồng mới (UPOV) quy định trong các văn kiện của Hiệp hội rất chi tiết. Theo các văn kiện năm 1978 và năm 1991 của UPOV thì một giống cây trồng mới được bảo hộ phải hội đủ 5 điều kiện sau đây:
- Tính khác biệt (Distinctness) là giống mới tạo thành phải phân biệt được với các giống đã được biết và đã phổ biến ít nhất là một tính trạng đặc trưng;
- Tính đồng nhất (Uniformity), các cây thuộc cùng giống đó cơ bản là đồng nhất về tính trạng đặc trưng, ngoại trừ sự biến dị có thể xảy ra;
- Tính ổn định (Stability), các tính đặc trưng của tính trạng không thay đổi qua các thế hệ hoặc sau mỗi chu kỳ nhân giống
- Tính mới về thương mại (Commercial Novelty) là giống mới chưa được bán với sự đồng ý của tác giả trước thời điểm nộp đơn một khoảng thời gian nhất định;
- Tên gọi thích hợp (Appropriate Denomination), tên gọi của giống mới không được trùng lặp với tên gọi của một giống khác thuộc cùng một loài cây.
Năm điều kiện trên là bắt buộc đối với các nước thành viên của Công ước UPOV và các điều kiện khác ngoài năm điều kiện bị loại trừ.
Bảo hộ giống cây trồng mới theo Hiệp định TRIPS
- Về giống cây trồng mới, Hiệp định TRIPS quy định cho phép ba sự lựa chọn để bảo hộ:
-
- Bảo hộ bằng patent
- Bảo hộ bằng một hệ thống riêng biệt và hữu hiệu
- Bảo hộ bằng một hình thức kết hợp giữa bảo hộ bằng patent và bảo hộ bằng hệ thống riêng hữu hiệu.
- Tuy nhiên, việc bảo hộ giống cây trồng mới là sáng chế cho đến thời điểm hiện nay vẫn còn tồn tại nhiều quan điểm khác nhau giữa các trường phái luật học chủ yếu trên thế giới về lĩnh vực sở hữu trí tuệ.
- Đối với các nước châu Âu, phần dân cư theo Công giáo, một trong những lý do tế nhị là đối với động vật và thực vật mà xét cấp bằng sáng chế là không chính đáng.
- Nhưng họ lại có quan điểm là đối với động vật và thực vật có thể xét cấp bằng sáng chế cho một con giống mới tạo thành đó mà thôi, còn đối với cả một chủng loại động vật, thực vật thì không nên cấp văn bằng sáng chế. Nhưng lý do phủ định và trả lời câu hỏi tại sao thì các nước có quan điểm như vậy đã không giải thích, làm rõ về mặt pháp lý.
- Đối với những nước đang phát triển: Những nước đang phát triển thì đều nhất trí rằng đối với động vật và thực vật không nên cấp bằng sáng chế. Quan điểm của họ về việc bảo hộ đối với giống cây trồng mới bằng việc cấp bằng sáng chế là không nên.
- Đối với Việt Nam: Việt Nam là nước tuân theo nguyên tắc của UPOV và quy định về bảo hộ giống cây trồng trong Luật sở hữu trí tuệ.
