Hiện nay có rất nhiều trường hợp người sử dụng đất có đất thuộc vào diện bị nhà nước thu hồi vì lý do phát triển kinh tế – xã hội hoặc thu hồi đất phục vụ cho quốc phòng an ninh. Tuy nhiên do nhiều nguyên nhân khác nhau mà người sử dụng đất không thực hiện theo quyết định thu hồi đất của nhà nước. Các lý do điển hình thường thấy đó là người dân không muốn mất đi mảnh đất mà gia đình đã sinh sống lâu đời, vì vị trí của mảnh đất rất đẹp và giá trị, hoặc do giá bồi thường nhà nước đưa ra quá thấp. Từ đó ảnh hưởng đến tiến độ bồi thường giải phóng mặt bằng. Vì vậy phía chính quyền địa phương bắt buộc phải sử dụng biện pháp cưỡng chế thu hồi đất.
Có nhiều câu hỏi đặt ra rằng, Nhà nước có được cưỡng chế của dân không và khi nào Nhà nước được sử dụng biện pháp này? Bài viết dưới đây, Luật Trung Tín sẽ cùng bạn tìm hiểu về vấn đề pháp lý liên quan đến việc Cưỡng chế thực hiện quyết định thu hồi đất.
Xem thêm: Trình tự, thủ tục thu hồi đất theo quy định mới nhất
Cưỡng chế thu hồi đất là gì?
Cưỡng chế thu hồi đất được hiểu là một biện pháp bắt buộc, trong đó Nhà nước sử dụng quyền lực của mình buộc người sử dụng đất phải chấp hành theo quyết định thu hồi đất. Có thể nói, cưỡng chế là một biện pháp cuối cùng, chỉ áp dụng trong trường hợp người có đất bị thu hồi không chịu hợp tác.
Như đã nói ở trên, khi thực hiện việc cưỡng chế, các cơ quan có thẩm quyền được phép sử dụng bạo lực để ép buộc người có đất bị thu hồi thực hiện theo quyết định thu hồi đất. Vì vậy trong quá trình thực hiện việc cưỡng chế rất dễ xảy ra việc lạm quyền. Do đó pháp luật Việt Nam quy định rất chặt chẽ về vấn đề này. Vậy khi áp dụng biện pháp cưỡng chế phải đáp ứng những điều kiện gì?
Điều kiện để cơ quan nhà nước tiến hành việc cưỡng chế thu hồi đất của dân
Cưỡng chế thu hồi đất chỉ có thể được thực hiện khi có đầy đủ những điều kiện sau:
Thứ nhất, người sử dụng đất không chấp hành quyết định thu hồi đất mặc dù trước đó đã được các cơ quan có thẩm quyền vận động, thuyết phục.
Thứ hai, Quyết định cưỡng chế phải được ban hành đúng quy định, niêm yết công khai tại trụ sở Ủy ban xã và địa điểm sinh hoạt cộng đồng.
Thứ ba, Quyết định cưỡng chế tphải ở trạng thái đã phát sinh hiệu lực thi hành.
Thứ tư, người thuộc trường hợp bị cưỡng chế đã nhận được quyết định cưỡng chế có hiệu lực thi hành. Trường hợp từ chối không nhận hoặc không thể nhận do vắng mặt thì phía Ủy ban xã phải lập biên bản xác nhận vụ việc.
Trình tự, thủ tục thực hiện việc cưỡng chế thu hồi đất
Trước khi tiến hành việc cưỡng chế, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp huyện phải ban hành Quyết định thu hồi đất, đồng thời ra quyết định thành lập Ban thực hiện việc cưỡng chế.
Tiếp đó Ban thực hiện việc cưỡng chế sẽ tiến hành đối thoại, vận động và thuyết phục người bị cưỡng chế. Nếu người bị cưỡng chế đồng ý thực hiện theo quyết định thu hồi thì ban cưỡng chế sẽ nhập biên bản ghi nhận sự chấp hành đó. Chậm nhất 30 ngày sau đó, người bị cưỡng chế sẽ phải bàn giao đất. Trường hợp người bị cưỡng chế không đồng ý chấp hành, cơ quan có thẩm quyền tiến hành thực hiện bước tiếp theo, tổ chức thực hiện cưỡng chế.
Tại buổi thực hiện cưỡng chế, Ban cưỡng chế sẽ buộc người sử dụng đất và những cá nhân có liên quan ra khỏi khu đất có lệnh cưỡng chế, đồng thời phải tự chuyển tài sản theo cùng. Nếu các đối tượng không hợp tác, Ban cưỡng chế sẽ sử dụng quyền của mình di rời người và tài sản ra khỏi đất mà không cần sự đồng ý của họ.
Tài sản sau đó nếu người bị cưỡng chế không đến nhận lại thì sẽ được lập biên bản, lên kế hoạch bảo quản tài sản theo quy định và sẽ thông báo cho người liên quan nhận lại sau.
Trách nhiệm của các cơ quan khi thực hiện cưỡng chế thu hồi đất
Nhiệm vụ cưỡng chế được giao cho các cơ quan như: Ủy ban nhân dân cấp huyện, Ban thực hiện việc cưỡng chế, lực lượng công an, Ủy ban nhân dân cấp xã và các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan khác. Các cơ quan trên phải phối hợp chặt chẽ, làm tốt vai trò, nhiệm vụ của mình theo quy định của pháp luật để đảm bảo việc cưỡng chế diễn ra hiệu quả và đúng luật.
Kết luận:
Không người sử dụng đất nào muốn mình rơi vào tình trạng bị Nhà nước cưỡng chế. Tuy nhiên nếu điều đó xảy ra với gia đình bạn, việc bạn cần làm là phải tìm hiểu những quy định của pháp luật về vấn đề này và phối hợp cùng cơ quan Nhà nước để đưa ra phương án phù hợp nhất.
Trên thực tế, có khá nhiều trường hợp cơ quan có thẩm quyền thực hiện việc cưỡng chế trái quy định của luật. Điều đó ảnh hưởng lớn đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân. Vì vậy, trong quá trình thực hiện cưỡng chế, người dân cần phải giám sát, theo dõi tiến trình của phía cơ quan. Nếu phát hiện sai phạm, người dân hãy thực hiện quyền khiếu nại hoặc khởi kiện của mình để yêu cầu giải quyết.
